تجنود
جود رشته کوه‌های عظیم و مرتفع در دل خود جلوه‌هایی از زیبایی را به تصویر کشیده است، جلوه‌هایی که دیدنش علاوه بر پی‌بردن به قدرت و عظمت خداوند، روح و روان انسان را صیقل می‌دهد.
در همسایگی کویر سوزان و تفتیده همت‌آباد زیرکوه و در فاصله کمتر از پنج کیلومتر یکی از معجزات خداوند در زمین به وقوع پیوسته است، دره‌ای سرسبز و زیبا با رودخانه‌ای جاری و درختانی عظیم که به بهشت گردشگران در استان خراسان جنوبی شهرت یافته است.
دره تجنود در فاصله 70 کیلومتری جنوب شرق مرکز شهرستان زیرکوه و در مجاورت روستای قدیمی تجنود قرار دارد، وقتی پای در دره تجنود می‌گذاری در دو سوی دره باغ‌هایی وجود دارند که انواع میوه از زردآلو گرفته تا عناب و زرشک در آن به چشم می‌خورد همچنین نسبت به فصلی که پای بگذاری سرشار از زیبایی، شکوفه، سرسبزی و یا رنگ زیبای زرد پاییزی است.
در دو سوی آب، درختان بید ایستاده‌اند، آب را می‌نوشند و طراوت هدیه می‌دهند، دل عابران را با زیبایی خویش و با سایه‌سار خنکشان شاد می‌کنند، درختان چناری که درون تهی کرده‌اند و فضاهای خالی به اندازه یک اتاق را ایجاده کرده‌اند تو را به نظاره دعوت می‌کنند، آب روان در رودخانه، سرشار از انرژی و زندگی است.
مسیر آب انسان را به دیدن سرمنشاء دعوت می‌کند، وقتی مسیر رود به پایان می‌رسد صخره‌هایی ماسه‌ای نمایان می‌شوند آب در طول زمان و به آرامی بدون هیچ عجله‌ای سنگ‌های آهکی را به زیبایی بریده و مسیر خود را یافته است، سنگ‌های سفید آهک با قدرت آب دیواره‌هایی قائم ساخته‌اند که عرضی از یک تا حداکثر سه متر دارند، انگار در کوچه‌ای با دیواره‌های بلند قدم می‌زنی که با چرخش‌های مسیر و به سمت بالا، دیدن آسمان دشوار است.
هر چند متری پله‌هایی ایجاد شده و صدایی در دره می‌پیچد و آبشارهایی تو را به خود می‌خواند، برای گذر از مسیر چاره‌ای نداری جز اینکه نعلین از پای برگیری و به آب بزنی و صفایی دارد.
این گوشه‌ای از توصیف آن چیزی است که گفته‌اند شنیدن کی بود مانند دیدن.
اما دره تجنود علاوه بر جایگاه رفیعی که در بعد طبیعی دارد از لحاظ تاریخی و فرهنگی نیز حائز اهمیت است به طوری که سد تاریخی تجنود در پایین دست همین رودخانه یکی از آثار مهم و برجای مانده از دوره قاجاریه است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری زیرکوه در این ارتباط می‌گوید: تمام آثار تاریخی تجنود شناسایی شده‌اند.
حسین سروش، بند تاریخی تجنود، آسیاب‌های آبی، قلعه قدیم و قلعه دختر تجنود را از استعدادها و قابلیت‌های ویژه منحصر به فرد دره تجنود عنوان کرد و گفت: تمام آثار تاریخی تجنود شناسایی شده و بند تاریخی این دره هم در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
این روزها با گرم شدن هوا لذت حضور در دره زیبای تجنود بیشتر حس می‌شود به طوری که ایام تعطیل جای سوزن انداختن در این بهشت زیبا نیست.