معرفی و اجرای نحوه کارکرد خرمنکوب قدیمی (بَردو)

«بردو» صنعتی پرکاربرد دیروز وابزارناشناخته موزه های امروز خرمنکوب های سنتی که در اصطلاح محلی ˈ بَردو ˈ نامیده می شدند در واقع یک ماشین دست ساز چوبی بودند که به وسیله دو گاو و یا دو الاغ بر روی خرمن غلات کشیده و موجب خرد شدن ساقه ها و جدا شدن دانه های گندم از خوشه ها می شد.

حسن صفریپنجشنبه 18 فروردين 1401 | 3 سال پیشخرمنکوب های سنتی که در اصطلاح محلی ˈ بَردو ˈ نامیده می شدند در واقع یک ماشین دست ساز چوبی بودند که به وسیله دو گاو و یا دو الاغ بر روی خرمن غلات کشیده و موجب خرد شدن ساقه ها و جدا شدن دانه های گندم از خوشه ها می شد. «بردو »(خرمن کوب)ابزاری چوبی که توسط یک جفت گاو یا الاغ به حرکت در می آمد و فشار ناشی از دندانه های محورهای دوگانه اش بر روی سفاله ( ساقه) گندم، موجب خُرد شدن سفاله و جدا شدن دانه های گندم از خوشه می شد. روش کار بدین ترتیب بود که ساقه های گندم را بعد از درو، در زمین مسطحی روی هم انباشت و به اصطلاح خرمن می کردند. سپس، دور خرمن و به صورتی دایره وار، مقداری از گندم ها را به پهنای تقریبی یک و نیم متر و به ارتفاع تقریبی سی سانتی متر پهن می کردند؛ بردو را روی آن می گذاشتند؛ یک جفت گاو یا الاغ یوغ (جُغ) شده را جلو آن قرار می دادند؛ و بعد، بردو را به یوغ آنها متصل می کردند. بعد از آن یک نفر هم در جایگاه مخصوصی که در قسمت وسط بردو تعبیه شده بود، می نشست و هدایت گاوها را به عهده می گرفت تا آنها مثلاً از حرکت نایستند یا از روی خرمن خارج نشوند. نشستن فرد روی بردو این خاصیت را نیز داشت که بردو سنگین تر شده و ساقه یا سفالی های گندم زودتر خرد شده و دانه های گندم هم زودتر از غلاف خوشه ها جدا بشود. «بردو» که از سالیان دور در سرایان مورد استفاده قرار می‌گرفته ,در سالیان اخیر بدلیل وجود ماشین آلات صنعتی همانند کمباین بدون استفاده مانده است و فقط در موزه ها و یا نمایشگاههای نوروزی جای خوش کرده است. البته ناگفته نماند «بردو »در برخی از روستاهای کوهپایه و دارای اراضی شیبدار و کم عرض که امکان استفاده از کمباین و وسایل صنعتی نیست هنوز مورد بهره برداری قرار می گیرد.این وسیله سنتی زمانهای دور یکی از وسایل پرکاربرد در کشاورزی بحساب می آمده است و در ضرب‌المثل‌ها ی محلی همواره از آن در غالب معما یاد شده است. عجایب صنعتی دیدم دراین دشت که بی جان بر رد جاندار می گشت. دسته‌بندیسایر ویژگیهای فرهنگیخراسان جنوبیسایر ویژگیهای اجتماعیکلید‌واژهبردوخرمنخرمنکوبکولهگندمغلاتخرمنکوب دستیسرایانخراسان جنوبی16737 بازدید