شب نمای گلپایگان

پیشیـنه تـاریخی گلپایگان در خصوص وجه تسمیه گلپایگان ، حمدالله مستوفی در کتاب نزهه القلوب میگوید:جرفادقان را همای بنت بهمن کیانی ساخت و به نام خود « سَمره» خواند که در اول همای را سمره گفتندی دخترش آنرا تجدید عمارت کرد و گلبادگان گفت . عرب مُعرب کرد ، جرفادقان خواندند. پیشینه زندگی در گلپایگان این کهن شهر دوران کیانی، به دوران پارینه سنگی میانه و نو سنگی می‌رسد. سنگ نگاره‌های این شهرستان از کهن‌ترین آثارتاریخی و هنری به جا مانده از بشر هستند. سابقه تمدن و شهرنشینی به استناد تپه های تاریخی به 8000 سال پیش

سید محمد حسین ماهریيكشنبه 20 ارديبهشت 1394 | 9 سال پیشموقعیت جغرافیایی ، حدود و وسعت گلپایگان یکی از شهرستان های استـان اصفهـان می باشد. ایـن شهرستان در شمال غـربی استان واقع و از سمت شمال به شهرستان خمین ، از جنوب به شهرستان خوانسار ، از سمت شرق به شهرستان برخوار و میمه و از سمت غرب به شهرستان الیگودرز محدود می شود. شهر گلپایگان که مرکز شهرستان است، بیـن 49 درجه و 26 تا 50 درجه و 18 دقیقه طـول شرقی و 33 درجه و 26 دقیقه عرض شمالی و در ارتفاع 1818 متری از سطح دریا قرار دارد.مساحت شهر گلپایگان در حدود 177 کیلومتر مربع است که در 180 کیلومتری شمال غربی اصفهان، 350 کیلومتری جنوب غربی تهران و در دامنه شرقی کوه زاگرس واقع شده است. آب و هوای گلپایگان متغیـر و دارای زمستـان های نسبتاً سرد با حداقل دمای -21 درجه و تابستان های گرم و خشک است که حداکثر حـرارت آن تا +37 درجه می رسد. بارندگی غالباً در زمستان و میزان آن حدود300 میلیمتر است.جمعیت شهرستان گلپایگان بر اسـاس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سـال 1390 بالغ بر 87479 نفر می باشد. هنر و سوغات گلپایگان در تاریـخ کهن خود و تا به امروز مهد پرورش هنرمنـدان بسیاری بوده است. از این میان میتوان به اختصـار ، هنر زیبای خطاطی و خوشنویسی ، منبت کاری (مهمترین مرکز هنر منبت در ایران که از دیرباز دارای سبک هنری خاص و ثبت شده ای بوده است) ، معرق کاری ، گره چین خاتم کاری ، پیکرتراشی ، گیوه دوزی ، چرم دوزی و قالیبافی ( نقشه ویست یاوری گلپایگان ) را نام برد. همچنیـن شیـر و لبنیات ، خشکبار ، غذاهای سنتی و کباب گلپایگان از جمله مواردی هستند که زبانزد خاص و عام میباشند. مشاهیر و علمای بزرگ گلپایگان (شهر عالم پرور) شهر گلپایگان از نظر دینی و اعتـقادات مذهبی ، دارای سابقه ای دیرینه و نشانه های ارزشمندی است. این شهر زادگاه فقهای بزرگ و نامداری در طول تاریخ بوده است ، که شاخص ترین آن ها عبارتند از : آیت الله العظمی حاج سید محمد رضا موسوی گلپایگانی (ره) ، آیت الله العظمی حاج آقا علی صافی گلپایگانی (ره) ، آیت الله العظمی آقا سید جمال الدین موسوی گلپایگانی (ره) آیت الله العظمی آخوند ملا زین العابدین گلپایگانی (ره) معروف به حجت الاسلام ، آیت الله العظمی حاج آقا لطف الله صافی گلپایگانی ، از دیگر فرزانگان شهر گلپایگان می توان به دکتر فضل الله اکبری گلپایگانی نخستین استاد حسابداری در ایران و دکتر مصطفی حبیبی بنیانگذار آسیب شناسی در ایران اشاره نمود . گلپـایگان زادگاه هنرمنـدان ، شعرا و خوشنـویسان بسیاری می باشد که در ذیل به تعدادی از این بزرگان اشاره می شود : هنر خوشنویسی : استاد طاهر صافی ، مصطفی نوری . هنرخاتم کاری : استاد محمدرضا صافی هنر منبت کاری : استاد میرزا علی مختاری (نخستین استاد صنایع مستظرفه مدرسه دارالفنون) حیدر نیکنام ، حاج محمدرضا توسلی ، غلامرضا غدیری ، حاج محمدباقر توسلی ، زنده یاد حسن بخشی هنر نقاشی : استـاد محمد کرمی . هنر پیکرتراشی : استـاد مرتـضی منـتظری معماری و گچبری : زنده یاد استاد محمد عظیمی. شعر : ابونصر علی ابن هبه الله معروف به ابن ماکولا نجیب الدین جرفادقانی ناصح بن ظفر جربادقانی ، گلشن گلپایگانی ، ملامهدی شعله گلپایگانی حجابی جرفادقانی مدهوش گلپایگانی، محمدعلی سعیدی ، فرج اله شریفی ، احمد جهانبخشی عباس سرمدی محمد تقی مذهبی ، جواد غیاثی و ابوالقاسم طالبی اماکن زیارتی و مذهبی امامزادگان هفده تن (ع) از ابنیـه قرن یازدهم هجری است که در زمان شاه عباس اول صفوی درقسمت جنوبی شهر احداث شده است. بقعه به صورت هشت گوش بـوده و دارای چهار در می باشد، که سه تای آنها به جانب مشرق و یکی از آن ها در جهت مغرب قرار گرفته است که مشهور به در قبله میباشـد. سر درب بقعه دارای کتیبه کاشی معرق نفیسی است و ایوان شمـالی آن نیز دارای کاشـی کـاری نفیس و در بالا و طرفین بوده و اُرسی منحصر به فردی از چوب منبت کاری در آیات قرآن و گل و بوته است که از شاهکارهای عهد صفوی به شمار می رود . مقبـره آن قبر هفده تن از امامزادگان بزرگوار را دربر دارد . امامزاده سید السادات (ع) بنای مسجد و مقبره سیدالسادات مربوط به قرن هشتم هجری است. دارای ایوان و غرفه های دو طبقه و گلدسته و گنبدی به بلندی 9 متر است. بقعه و گنبد و غرفه ها به ویژه تزیینات قسمت شـمال شرقی و جنوب شرقی دارای ظرافت و کاشی کاری های جالبی است . مقبره سید السادات ، قبـر سه تن از فـرزندان حضرت امـام موسی کاظم (ع) و یک فرزند از امام علی النقی (ع) را دربر دارد. سقاخانه حضرت ابوالفضل (ع) سقاخانه حضرت ابوالفضل (ع) جنب میـدان هفـده شهـریور می بـاشد . تولیت این مـکان شریف در اختیار حضرت آیت ا... العظمی صافی گلپایگانی از مراجع بزرگ تقلید می باشد. گچبری ، کاشیکاری و مقرنس های زیبا و چشم نواز نمایی زیبا به رواق های سقاخانه بخشیده است. این مکان به دلیل متبرک بودن به نام و عنایت حضرت ابوالفضل العباس (ع) و کراماتی که حاجتمندان از آن دیده اند بسیار مورد توجه مردم و نذورات آنان می باشد. مسجد حجت الاسلام مسجد تاریخی حجت الاسلام یكی ازبنـاهای تاریخی عهد قاجـار در شهرستان گلپایگان می باشد كه به دلیـل پیشینه و سبك خاص معماری آن مورد توجه بسیاری از كارشناسان و علاقه منـدان قرار گرفته است. این مسجد هم اكنـون نیز عبادتـگاه مومنان می باشد . وجه تسمیه اثر فوق به نام اسم مستعار بنیـان گذار آن یعنی ملا زین العابدین جربادقانی ملقب به حجت الاسلام که از فقها و مجتهدین بنام آن دوران و اهل باطن و مکاشفه و صاحب کرامات بوده است ، نامگذاری گردیده است. مسجد حاج ملاعلی مسجد حاج ملاعلی در خیابان مسجد جامع می باشد و شبستان این مسجد قدمتی بیش از 200 سال دارد که یکی از شاهکارهای حاج محمد جواد نیكنامی می باشد و مسجد جدید مرحوم حاج ملاعلی دقیقا روی شبستان آن بنا شده و شبستان آن همچنان قابل استفاده است. گنبد بابا مصری و مسجد میرزا ابوالحسن گنبد بابا مصری در مسجدی به نام مسجد میرزا ابوالحسن قرار دارد و در گذشته جنب گنبد فوق حمامی هم به این نام وجود داشته است این بنا دارای ارزش تاریخی و هنری است و احتمالاً بنای آن در دوره ایلخانی روی بنای قدیمی دوره سلجوقی ساخته شده است وتاریخ ساخت آن 1225 هجری قمری است. امامزاده ابوالفتوح وانشان بقعه زیبای امامزاده ابوالفتوح سلیمان بن موسی بن جعفر(ع) ، در 12 کیلومتری گلپایگان و در کنار جاده مواصلاتی بین دو شهرستان گلپایگان و خوانسار در روستای وانشان واقع شده است. این بنا مربوط به سال 694 هجری قمری است. بر فراز بقعه چهارگوش آجری، گنبدی هرمی و دوازده ترکی کشیده شده است که از زیبائی خاصی برخوردار است. آثــار تاریخی مسجد جامع از بناهای دوره سلجوقی در قـرن پنجم هجری است که در مـرکز شهر قرار دارد. طبـق کتیبه موجود دردوران حکومت ابوشجاع محمدبن ملکشاه سلجوقی بنـا شده است. این مسجد دارای کتیبه های متعدد است که با اسلوب بسیار زیبا و جالب به خط کوفی نوشته شده است. مناره گلپایگان یا فانوس صحرا از بناهای دوره سلجـوقی با قدمت 900 ساله و از جمله بلندترین مناره های ایران است که برفراز تپـه ای کوچک در کنـار خیابان اصلی و قدیمی شهر واقع است. ارتفاع آن از سطح خیابان حدود 18 متر بوده و 64 پله دارد که به دور محورمرکزی بالا می رود.این مناره به عنوان راهنمای کاروانیانی که از جاده ابریشم به شهر نزدیک می شدند ، مورد استفاده قرار می گرفته است. این بنا در سال 1315 با شماره 250 جزو آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بازار سنتی یا بازار چهارسوق با قدمتی حدود 400 سال بین مناره و مسجد جامع شهر قرار دارد. در احداث این بنا از طاق های آجری سبک بناهای دوره سلجوقی با نور طبیعی بدون حرارت و برودت استفاده شده است. بازار سنتی گلپـایگان شامل بازار مسگرها ، کوزه گرها ، گیوه دوزها ، فرش فروشان ، بازار اصلی و تعداد زیادی پاساژ می باشد. پل قاضی زاهد در شمال شهر ، رودخانه فصلی و خشکی به نام های لعل بار و انار بـار وجود دارد که بر روی آن پل تاریخی از آجر با پایه های سنگی و طـاق های آجری ازدوران قاجاریـه و شاید قبل از آن ایجاد گردیده است که دارای سه دهانه می باشد که دهانه وسطی ارتفاع و عرض بیشتری دارد. مورخین اصل بنای این سازه تاریخی را به دوره (سلجوقی-تیموری) نسبت داده اند. این پل تاریخی ، هنوز هم به عنوان مهمترین محور ورودی شهر مورد استفاده قرار می گیرد. کاروانسرای دُر (طور) این کاروانسرا ، در روستای تاریخی دُر واقع در 40 کیلومتری جنوب شرقی شهر گلپایگان(جاده قدیم اصفهان) قرار گرفته است . این بنای منحصر به فرد به صورت چهار ایوانی با داشتن چندین حجره ، سر سرا ، شاه نشین ، اصطبل و … در قدیم مأمن کاروان های بی شماری بوده که در مسیر گلپایگان به اصفهان (جاده قافله) و دیگر شهر ها قرار گرفته است . سنگ نبشته های موجود در کاروانسرا نشان می دهد متعلق به دوران صفوی و شاه طهماسب اول است. گرمابه تاریخی رباط آحسین این گرمابه مربوط به اواخر دوره قاجاریه می باشد . از شاخصه های این گرمابه ، ستون های سنگی و معماری ایرانی می باشد وهنوز هم پس از گذشت سالیان سال از این گرمابه استفاده می شود و با تغییر کاربری این گرمابه توسط شهرداری قرار است به موزه مردم شناسی تبدیل شود.گرمابه بهشت باباعبداله ، رباط حسینیه ، ابلولان ، اسفنجه ، سررباطان ، روستای غرقاب و ... از دیگر گرمابه های تاریخی شهرستان می باشد. کبوترخانه ها کبوتر خانه‌ها ، از جمله بناهای خشتی هستند که از گذشته های دور به منظور بهره برداری در امور کشاورزی و باغداری مورد استفاده قرار می گرفته اند و در مناطق مرکزی ایران به ویژه شهرستان گلپایگان با معماری خاص و منحصر به فرد ساخته شده است. درحال حاضر بیش از 300 کبوترخانه در شهرستان و روستاهای اطراف آن وجود دارد. خانه های تاریخی گلپایگان مهم تـرین خـانه های تاریـخی شهـرستان که اغلب مربـوط به دوره قـاجـاریه می باشـنـد عبارتند از : خانه معظمی ها و شجاع نظام (سررباطان) ، احمدی ، توکل ، آیت الله گلپایگانی(گوگد) خانه آقا ، خانه سیفی و خانه حجازی (سعید آباد) و ... ارگ تاریخی گوگد ( از شهرهای تاریخی حومه گلپایگان ) این بنا یکی از بزرگترین بناهای خشت و گلی ایران می‌باشد که در پنج کیلومتری جاده گلپایگان به تهران و در شهرگوگد (از شهرهای حومه گلپایگان) واقع شده است. تاریخ ساخت آن به حدود چهارصد سال پیش باز می گردد و تنها سند مکتوبی که از این بنا موجود است متعلق به حدود یکصد و چهل سال پیش می‌باشد . این بنا پس از بازسازی هم اینک به عنوان مهمانسرا با امکانات مدرن پذیرای گردشگران داخلی و خارجی است. از دیگر قلعه های تاریخی گلپایگان می توان به قلعه اسب دوانی (گوگد) ، میرزا آغاسی (جاده کوچری) ، قلعه رباط پیرعلی ، نیوان ، قلعه شجاع نظام فیلاخص ، تپه وداغ ، قلعه های غرقاب ، ارگ جدید و قدیم وانشان و ... اشاره کرد. سنگ نگاره های گلپایگان در شهرستان گلپایگان بزرگ‌ترین و کامل‌ترین مجموعه سنگ‌نگاره‌ها و نقوش صخره‌ای ایران از دوره‌های کهن زندگی انسان‌ها وجود دارد. بخشی از این مجموعه غنی فرهنگی در منطقه غرقاب و کوچری گلپایگان قرار دارد. انسان‌های کهن بسیاری از عقاید، آداب و رسوم و باورها و شیوه‌های زندگی خویش را، چه با هدف ماندگاری و چه با هدف رساندن پیامشان به دیگران بر پیکره سنگ‌ها نقش می‌کردند. مراکز علمی و دانشگاهی دانشگاه پیام نور ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گلپایگان ، دانشگاه جامع علمی کاربردی ، دانشکده فنی و مهندسی ، موسسه آموزش عالی غیر انتفاعی پیام ، دانشکده فنی و حرفه ای شهدا ، مدرسه علمیه حضرت آیت‌الله گلپایگانی (ره) ، مدرسه علمیه حضرت امام خمینی (ره) ، مدرسه علمیه خواهران حضرت صدیقه کبری (س) ، کتابخانه آیت ا... محمدی و ... از مهم ترین مراکز علمی و دانشگاهی گلپایگان می باشند که مورد استفاده دانشجویان و دانش دوستان فراوانی قرار می گیرند. مراکز تفریحی و گردشگری پارک جنگلی خیابان ولیعصر ، جنب میدان کارگر (ابتدای ورودی شهـر گلـپایـگان از سمـت خـوانـسار) وسعت : 33 هکتار امکانات : پارک بازی ، میدان ورزش ، پیست دوچرخه سواری ، بازارچه محصولات فرهنگی و صنـایع دستی ، نمـازخانه ، استـراحتگاه های فصـلی ، سایـر فضـاهای تفـرجـگاهی پارک ساحلی جـنب رودخانـه ، حـد فاصل پـل قـاضی زاهد تـا پـل آزادگـان وسعت : 8 هکتار امکانات : شهربازی ، نمازخانه ، سرویس بهداشتی پـیست اسـکیـت ، استـراحـتگاه هـای فـصـلی پارک شهر میـدان بـسیـج ، جـنب سـاختـمـان شهـرداری وسعت : 23هزار متر مربع امکانات : پارک بازی ، پارک آموزشی ترافیک ( ویـژه کـودکـان و نـوجـوانـان ) ، نمازخـانـه و سـرویس بهداشتی پارک هفده تن تقـاطع بلـوار سلـمان فارسی و خیابان هفده تن جنب امامزادگان هفده تن وسعت : 22 هزار متر مربع امـکانات : پـارک بـازی، سرویـس بهـداشـتی پارک فانوس تـقـاطـع خـیابـان امـام خـمـینی (ره) و خیـابـان طالقانی ، جنب مناره سلجوقی وسعت : 700 متر مربع دارای دو بـخش جدیـد و تاریـخی که بـخش جدید شامل : آب نمای سنگی، پیکره شیر سنگی، لوحه‌های سفالین( طرح آثار تاریخی شهر) و مولاژ سنگ نگاره‌های تاریخی منطقه تیمره گلپایگان و بخش تاریخی شامل راه پله‌های بازسازی شده، دیواره‌های محوطه مناره، مناره سلجوقی و شیر سنگی طبیعت و چشم اندازها از جمله منـاطق نمونه گردشگری که سالیـان زیادی است تفـرجگاه مردم شهرستـان و حومه بوده است می توان به منطقه نمونه گردشگری کوچری و سد گلپایگان ، منطقه گردشگری روستای دُر و تیکن ، وانشان ، منطقه گردشگری غرقاب و دشت گل زرد و لاله واژگون اشاره کرد.vardpatekan.orgدسته‌بندیشهرها و روستاهای تاریخیاصفهانکلید‌واژهگلپایگانوردپاتکانگردپاذگانجربادقانهمایگلبادگانگلباذگانورتپاتکانورتپات22281 بازدید

نمای ایران سپاسدوشنبه 21 ارديبهشت 1394 | 9 سال پیش

عبدل بسیار زیبا ستدوشنبه 21 ارديبهشت 1394 | 9 سال پیش