ترکیب‌بندی در عکاسی (بخش نخست)

عکاسی نیز مانند هر هنر دیگری دارای اصول و قواعدی است که رعایت آنها باعث می‌شود یک اثر واجد ارزش هنری شود. در این مطلب تلاش می‌شود تا این اصول و قواعد به شکلی ساده به همه مخاطبان آموزش داده شود.

مهدی مخلصیانپنجشنبه 21 فروردين 1399 | 5 سال پیشترکیب‌بندی چیست ؟ به طور خلاصه، ترکیب‌بندی در عکاسی نحوه قرارگیری اشکال شامل نقطه‌ها، خط‌ها و سطح‌ها را در عکس بیان می‌کند. به این موارد باید قطع عکس و تضادهای بین اجزا را هم افزود. در موسیقی روش چیدمان نغمه‌هاست که یک موسیقی خوب را از بد متمایز می‌کند. از کنار هم قرار دادن بی نظم و تصادفی نت‌ها موسیقی خوب تواید نمی‌شود. به همین ترتیب در عکاسی هم اگر اجزا و اشکال موجود بدون قاعده و نظمی در عکس بیایند نتیجه کار عکس خوبی نخواهد بود. به بیان دیگر ترکیب‌بندی به ما نشان می‌دهد که اشکال موجود در تصویر چگونه در کنار هم قرار بگیرند تا عکس برای ببینده خوشایند و زیبا باشد. پرسش مهمی که ممکن است مطرح شود این است که برای عکس‌های مستند یا طبیعت که عکاس دخالتی در چیدمان و اجزای تصویر ندارد ترکیب‌بندی چه می‌شود؟ در پاسخ می‌توان گفت که برای این دسته از عکسها نیز هنوز برخی از موارد مانند قطع عکس کاملا در اختیار عکاس است. اما هنر عکاس در اینجاست که بتواند الگوی مناسب قرارگیری اجزای عکس را در منظره پیش روی خود پیدا کرده و آن را در قاب عکس خود به تصویر بکشد. بررسی عکس برای اینکه یک عکس را به خوبی ببینیم، فاصله بین چشم و تصویر باید دو برابر قطر تصویر یاشد. برای مثال، برای اینکه یک عکس با اندازه ۳۰ در ۴۰ سانتیمتر را بتوانیم به خوبی ببینیم، باید فاصله چشم ما با آن ۲ برابر قطر آن یعنی ۱۰۰ سانتیمتر باشد. (قطر این تصویر ۵۰ سانتیمتر است). اگر فاصله چشم با عکس کم باشد، چشم مجبور است برای دیدن همه تصویر از ناحیه‌ای به ناحیه دیگر پرش کند. اگر فاصله زیاد باشد، نواحی اضافی بیرون تصویر نیز دیده شده و تمرکز ذهن بر روی عکس کم می‌شود. چشم انسان هنگامی که برای نخستین بار با عکسی روبرو می‌شود، سطح عکس را از گوشه بالا سمت چپ، به سمت راست مرور می‌کند و سپس قطرهای آن را طی می‌کند. دانستن این نکته به عکاس کمک می‌کند تا با قراردادن سوژه‌های مورد نظر خود در مسیر طبیعی حرکت چشم و یا گاهی بر خلاف آن، توجه بیینده را جلب کند.

قطع عکس در عکاسی دو قطع متعارف وجود دارد، مستطیل و مربع. خود قطع مستطیل دو حالت افقی و عمودی می‌تواند داشته باشد. در قطع مستطیل نسبت طول و عرض نیز می‌تواند متفاوت باشد. قطع مربع: نسبت دقیق ۱ به ۱ اضلاع مربع، تعادل کامل و دقیقی را می‌رساند. این تعادل کامل نوعی ایستایی و پایداری را می‌رساند. در قطع مربع چشم کمتر به چپ و راست کشیده شده و نگاه به مرکز تصویر جلب می‌شود.

قطع مستطیل: قطع مستطیل پرکاربرد‌ترین قطع در عکاسی است. نسبتهای گوناگونی بین طول و عرض رایج است اما پرکاربرد‌ترین آنها نسبتهای ۴:۳ ، ۵:۷ و ۱۶:۹ است. مهمترین موضوع در این قطع انتخاب بین افقی یا عمودی است. با انتخاب قطع افقی یا عمودی عکاس می‌تواند سوژه را با قطع منطبق نماید. اگر سوژه در راستای عمودی امتداد دارد (مانند شخصی در حالت ایستاده) قطع عمودی می‌تواند گزینه مناسبی باشد اما در تصاویر منظره که خط افق در آن قرار دارد قطع افقی گزینه مناسب‌تری می‌تواند باشد. قطع افقی احساس سکون، دوری و سردی را می‌آفریند اما قطع عمودی احساس جنبش، نزدیکی و گرمی می‌آفریند. دو عکس پایین از یک منظره واحد، به خوبی تفاوت دو قطع را نشان می‌دهد.

در قطع مستطیل، می‌توانیم از قطع بسیار باریک افقی یا عمودی نیز استفاده کنیم. در این قطع، نسبت کشیدگی افقی یا عمودی بسیار زیاد است و همین نسبت زیاد احساس کلی قطع انتخاب شده را (سکون یا جنبش، دوری یا نزدیکی) تشدید می‌کند.

منبع : کتاب «ترکیب بندی در عکاسی» نوشته هارالد مانته ترجمه پیروز سیار عکس‌های ۲، ۳ و ۶ از نگارنده و دیگر عکس‌ها از کتاب «ترکیب بندی در عکاسی» نوشته هارالد مانته

دسته‌بندیآموزشکلید‌واژهترکیب بندیعکاسیترکیب‌بندی چیست16149 بازدید

بابک بسیار سپاس برای تدوین و اشتراک گذاری مطلب آموزشی و کاربردی ترکیب‌بندی در عکاسی 🙏شنبه 23 فروردين 1399 | 5 سال پیش