چرایی و اسرار گیاه هوم، همراه با طرح بزکوهی در ایران باستان

رنگین نگاره های pictographs کهن مکشوفه در خراسان شمالی، با قدمت حدود هزاره ی دهم پ.م- حدود دوازده هزار سال پیش، که بزکوهی و گیاه هوم Ephedra را در کنار هم می بینیم. در هزاره های بعد (حدود هزاره ی چهارم پ.م) شبیه آن را با سیری پیچیده و هنری تر (پنج بز کوهی در سبک هنری اندیشه نگار، در پنج حالت متفاوت در حال خیز برداشتن برای چیدن گیاه هوم (گیاه جاودانگی) هستند)دیده می شود؛ که نشان از نگاه و خاستگاه نخستین روح انیمیشن دارد.

محمد ناصری فردشنبه 14 بهمن 1402 | 3 ماه پیشرنگین نگاره های pictographs کهن مکشوفه در خراسان شمالی، با قدمت حدود هزاره ی دهم پ.م- حدود دوازده هزار سال پیش، که بزکوهی و گیاه هوم Ephedra را در کنار هم می بینیم. در هزاره های بعد (حدود هزاره ی چهارم پ.م) شبیه آن را با سیری پیچیده و هنری تر (پنج بز کوهی در سبک هنری اندیشه نگار، در پنج حالت متفاوت در حال خیز برداشتن برای چیدن گیاه هوم (گیاه جاودانگی) هستند)دیده می شود؛ که نشان از نگاه و خاستگاه نخستین روح انیمیشن دارد. شگفنت آنکه همان طرح نقوش سنگ نگاره های تیمره ( حدود هزاره چهارم پ.م.) با همان سبک و پیام در حدود هزاره سوم پ.م- حدود پنج هزار سال پیش، بر روی کاسه های گِلی گذشتگان با همان شباهت ها و پیام ها دیده می شود؟! که اوج شگفتی، درهم تنیدگی و خلاقیت آن بر سفال انیمیشن کشف شده در شهر سوخته در اطراف زابل است. خیلی از نقش های کهن بزکوهی سنگ نگاره های درون غارها و کوه های ایران، با گیاه مقدس هوم (هومه، سومه، اُرمک و ریش بز) در قالب نوعی دعا، با هم در هزاره ها همراه هستند و این شباهت ها و پیام ها طی هزاره ها بر روی سفالینه های پیش از تاریخ ایران، دست بافت ها و خالکوبی روی دست بانوان هم دیده می شود. مضمون آن به نظر نگارنده: ای فرشته ی ناجی مـــاری و مــــاریانه (اسطوره ی مشی و مشیانه)، از گیاه مانایی بخور؛ تا جاودانه بمانی (هوم یشت های اوستا). نوعی دعا. نگاه بر گیاه مقدس هوم و نقش بزکوهی در سبک هنری اندیشه نگار، برگرفته از باورهای مردمان ایران باستان است. در سیر و نگاه باستان شناسی ایران و دیگر محافل مطالعاتی، تاکنون اثری از این دو پدیده های کهن(گیاه هوم و بزکوهی)، مهم و فراوان وجود ندارد و برای نخستین بار است؛ که بدین شیوه، آیکون گرافی Iconography صورت می گیرد و آن دو کهن الگوهای ایرانیان باستان رمز گشایی و معرفی می شوند. جالب آنکه طرح روی جام شوش هم از سیر شگفت انگیز گیاه مانایی و طرح بزکوهی در قالب سبک هنری اندیشه نگار بدور نبوده و رد پای پیام های کهن تر روی جام شوش در میان نقاشی های پیش از تاریخ غارهای ایران هم قابل رصد است (غار تیهـــو، جهـــرم)؛ که برای نخستین بار کشف، رمزگشایی و به جامعه باستان شناسی و هنری ایران و جهان معرفی می شود. در این شیوه ی آیکون گرافی، رمز و راز طرح روی سفال های کهن ایران، بطرز شگفت انگیزی خود نمایی می کنند. با احترام- محمد ناصری فرد بهمن 1402کلید‌واژهچراییگیاه هومطرح بز کوهی75 بازدید