جایگاه نقطه بر سنگ نگاره های کهن و طرح روی سفالینه های پیش از تاریخ ایران

علم باستان شناسی، انسان شناسی و پژوهش هنر در ایران برعکس کشورهای غربی بسیار پیچیده، درهم تنیده و دشوار و از یک ذهنیت فلسفی خاص برخوردار است. برای مثال، نگارنده تاکنون هیچ نوشته یا تحقیقی در خصوص جایگاه و ارزش نقطه در هنرباستان نیافته ام؟!

محمد ناصری فردشنبه 28 خرداد 1401 | 2 سال پیشجایگاه نقطه بر سنگ نگاره های کهن و طرح روی سفالینه های پیش از تاریخ ایران علم باستان شناسی، انسان شناسی و پژوهش هنر در ایران برعکس کشورهای غربی بسیار پیچیده، درهم تنیده و دشوار و از یک ذهنیت فلسفی خاص برخوردار است. برای مثال، نگارنده تاکنون هیچ نوشته یا تحقیقی در خصوص جایگاه و ارزش نقطه در هنرباستان نیافته ام؟! نقطه در هنر ایران باستان، جایگاهی ژرف و تعیین کننده داشته که رد پای فراوان آن را در نقش های سنگ نگاره های کهن یا در قالب طرح های روی سفال های پیش از تاریخ فراوان می توان دید؛ که معنی و پیامی خاص به اثر هنری می داده است. هنرمندان ایران باستان، فراوان از آن کمک گرفته اند. از خطوط تصویری تا خطوط سطری قابل دیدن است. حتی روی لوح های گلی مکشوفه هم متعدد دیده می شود. برای درک پیام اغلب طرح های روی سفالینه های پیش از تاریخ، مطالعه و بررسی سنگ نگاره های ایران، اصلی اجتناب ناپذیرو ضروری است که تا کنون از آنها رخ بر گردانده ایم. اوج حضور و ظهور نقطه با نقش بزکوهی ibex در هم تنیده است. این رد پا را تقریبا پیش از هزاره نهم در میان شاخ های بزکوهی دیده می شود که به آن معنی و پیامی خاص داده است. حالا اگر ما نقش بزکوهی را حیوان تلقی کنیم؛ نقطه معنا ندارد و اصلاً دیده نمی شود؛ کما اینکه در مطالعات باستان شناسی تاکنون آن دیده نشده است. آیکونگرافی بزکوهی سبک هنری اندیشه نگار، نیاز به آگاهی از اسطوره های کهن ایرانیان باستان، باورها، آیین ها، چرایی فراوانی آن، ادبیات اوستا، داستان های کهن، فرهنگ عامه قبایل، سبک های هنری متعدد بزکوهی و... دارد. بزکوهی در سبک هنری اندیشه نگار به مضمون : آبخواهی، زایندگی، برکت و محافظت است. تقریبا چندین پیام دعا گونه دارد. یک نقطه وسط شاخ های بزکوهی به مضمون زایندگی ( نقطه نر و دایره شاخ ماده) است و چندین نقطه به مضمون چندین آرزو و خواسته دارد؛ که در میان سنگ نگاره های کهن و طرح روی سفالنه های پیش از تاریخ فراوان دیده می شود که در دوره های جدیدتر بر روی لوح های گلی پیش از تاریخ هم در قالب خطوط اولیه ( کُنار صندل جیرف و شوش) آورده شده است. کلید‌واژهجایگاهنقطهسنگ نگارهسفالینه309 بازدید