جام زرین ایلام، با هنری اعجاز گونه و فخر بشری

جام زرین ایلام ( حدود 1500 پ.م.) با هنری اعجاز گونه، این جام یکی از افتخارهای بزرگ ملت ایران است؛ که عظمت گذشته ی این سرزمین را از ابعاد گوناگون به نمایش می گذارد. نگارنده، بررسی هایی که بر روی بعضی از آثار هنری جوامع بشری گذشته داشته ؛ تاکنون بدیلی همسنگ و هم پیام این اثری هنری نیافته است.

محمد ناصری فردشنبه 26 فروردين 1402 | 2 سال پیشجام زرین ایلام، با هنری اعجاز گونه و فخر بشری جام زرین ایلام ( حدود 1500 پ.م.) با هنری اعجاز گونه، این جام یکی از افتخارهای بزرگ ملت ایران است؛ که عظمت گذشته ی این سرزمین را از ابعاد گوناگون به نمایش می گذارد. نگارنده، بررسی هایی که بر روی بعضی از آثار هنری جوامع بشری گذشته داشته ؛ تاکنون بدیلی همسنگ و هم پیام این اثری هنری نیافته است. اسطوره، باورهای آیینی، داستان ها، خلاقیت، صنعت و اوج مهارت هنری در آن بهم تنیده شده اند و این همان چیزی است؛ که آن هنر را در جهان خاص و بی همتا کرده است. پنج طرح بزکوهی در آن دیده می شود؛ که سه تا از آنها در قالب پایه های جام و دو تای دیگر بر دل جام قرینه، متقارن آفریده شده اند؛ که اوج هوشمندی و زیبایی را در آن اثرهنری، آن هم در زمانی که دستگاه پرس و جوش وجود نداشته؛ به نمایش گذاشته شده است!! نکته ی جالب دیگر، آنکه بزکوهی ماده است و نشان مادگی آن با کوبش های دقیق بر فلز برجسته شده و دقیقاً این همان نشان از بزکوهی ناجی و شیر دهندی مشی و مشیانه است؛ با تاکید بر خلق گیاه مانایی ( ریش بز، اُرمک، سومه، هومه و هوم) در زیر گلوی آن! چون در خلق این اثر هنری نگاه قدسی وجود داشته(بزکوهی حیوان نیست، بلکه فرشته ای است که به لباس بزکوهی در آمده )؛ بدین سان پیچیده، زیبا و بی نظیر آفریده شده و این همان چیزی است؛ که ردپای آن از هزاره های پیش در قالب نقاشی های کهن درون غارها و کوه های نقاط مختلف ایران جلوه گری می کند و از دل آنها چنین هنرهای ژرف و عمیق سر بر کشیده؛ با همان شباهت ها و پیام های یکسان ! اگر ما این سیر و پیوستگی را ندانیم و نشناسیم؛ به قطع در آیکونوگرافی این آثر هنری زیبا، سیری علمی و منطقی طی نخواهیم کرد( آن را در سبک هنری واقع نگار و حیوان تفسیر می کنیم؛ در صورتی که آن اثر هنری در سبک هنری اندیشه نگار و در قالب یک کد ایجاد شده است The Ibex code ). به نظر نگارنده، اوج هنر بشری، متعلق به دوران زیست مردمان پیش ایلام و ایلامیان است؛ که رد پای آن هنر در دولت های بعد نیز تا حدی متجلی است. براستی که هنر گذشتگان این سرزمین، فخری بشری است؛ قلم کاری و برجسته نگاری فلزات (لطفا به شاخ های بزکوهی دقت نمایید)، جام سفالی شوش با طرح های مسحور کننده ی برآنها (خط تصویری)، سفال انیمیشن شهر سوخته (اوج دعا و هنر بشری) و... نمونه هایی کوچک و ناچیز از آن دریای ژرف هنر پیش ایلام و ایلامی هستند. ------------------------- نگاه جامعه شناختی و انسان شناسی فرهنگی خروجی هنر در قالب نوع پیام، وزن و کمال آن، نشان مبرّز و جدا ناشدنی از فرهنگ هر جامعه دارد؛ هنری بدین ژرف و عظمت، نشان از اوج فرهنگ، صنعت، آرامش، امید به زندگی، باور و لطافت روح آن مردمان دارد. تا بستری مناسب و مطلوب برای رشد هنر و آرامش روح هنرمند فراهم نباشد؛ از دل آن، چنان هنر فخر آفرینی سر بر نخواهد کشید (دوران طلایی زیست بشر). ناصری فرد فروردین 1402 کلید‌واژهجام زرین ایلامIbex14682 بازدید